ทำความรู้จักโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก คืออะไร ?
โรคมะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นมะเร็งที่พบได้บ่อยเป็นอันดับ 2 ของมะเร็งในผู้ชายจากทั่วโลก รองจากมะเร็งปอด โดยประเทศไทยในระยะ 10 ปีที่ผ่านมา มะเร็งต่อมลูกหมากเคยมีสถิติอยู่ที่อันดับ 9 ของโรคมะเร็งที่พบมากในผู้ชายไทย แต่ปัจจุบันพบว่าขึ้นมาติดอันดับ 4 โดยอัตราการเกิดของโรคอยู่ที่ 7.5 คนต่อประชากร 100,000 คน ซึ่งมีแนวโน้มที่สูงขึ้นเรื่อยๆ หลายคนจึงตั้งคำถามว่า มะเร็งต่อมลูกหมาก อันตรายไหม? เรามีคำตอบให้คุณ
โรคมะเร็งต่อมลูกหมาก (Prostate cancer) คืออะไร
ลักษณะของต่อมลูกหมาก
ต่อมลูกหมากเป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญของระบบสืบพันธุ์ในผู้ชาย ซึ่งอยู่ภายในร่างกายบริเวณโคนของอวัยวะเพศชาย ในช่องท้องน้อย ขนาดประมาณ 4x2x3 ซ.ม. หนัก 20 กรัม รูปร่างปกติคล้ายกับเกาลัด แบ่งออกเป็น 2 ซีก หุ้มบริเวณรอบท่อปัสสาวะส่วนต้น ต่อกับปากทางออกของกระเพาะปัสสาวะ ทำให้ตัวท่อกระเพาะปัสสาวะจะไหลผ่านกลางต่อมลูกหมาก โดยตัวต่อมลูกหมากจะมีการเติบโตขึ้นตามอายุ เพราะฮอร์โมนเพศชาย.
ตัวต่อมลูกหมากจะมีการเติบโตขึ้นตามอายุ โดยอาศัยฮอร์โมนเพศชายในการเติบโต ซึ่งส่วนใหญ่สร้างมาจากอัณฑะ และมีบางส่วนสร้างมาจากต่อมหมวกไต เมื่อต่อมลูกหมากเติบโต จะมีเซลล์เนื้อเยื่อเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ดังนั้นหากผู้ชายมีอายุมากขึ้นก็มักจะพบว่าปัสสาวะได้ลำบากขึ้น ด้วยเหตุเพราะต่อมลูกหมากโตขึ้นแล้วไปเบียดท่อทางเดินปัสสาวะให้แคบลงนั่นเอง
หน้าที่ของต่อมลูกหมาก
ทำหน้าที่ผลิตน้ำ เเก็บสะสมหล่อเลี้ยงตัวอสุจิ ช่วยให้ตัวอสุจิมีการเคลื่อนที่ออกมาเมื่อมีการหลั่ง และยังช่วยในการปกป้องอสุจิจากความเป็นกรดของช่องคลอด.
โรคมะเร็งต่อมลูกหมาก อันตรายไหม และเกิดขึ้นได้อย่างไร
มะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้ชายเสียชีวิตมากเป็นอันดับที่ 2 ในกลุ่มโรคมะเร็ง แม้สาเหตุยังไม่แน่ชัด แต่จากสถิติก็สามารถคาดการณ์ได้ว่าเกิดจากการเจริญเติบโตและแบ่งตัวอย่างรวดเร็วเพิ่มมากขึ้น จนผิดปกติของเซลล์ต่อมลูกหมากที่ไม่สามารถควบคุมได้ จนทำให้เนื้องอกเหล่านี้พัฒนาภายในต่อมลูกหมาก กลายเป็นมะเร็งได้.
แม้ว่าโรคมะเร็งต่อมลูกหมากจะเป็นมะเร็งชนิดเดียวที่มีอัตราการเติบโตของโรค ช้ากว่ามะเร็งชนิดอื่น แต่ก็มีโอกาสที่เซลล์มะเร็งมีโอกาสแพร่ขยายสู่กระแสเลือด หรือต่อมนํ้าเหลืองไปยังส่วนอื่นๆ อีกทั้งสามารถเกาะติดกับอวัยวะอื่นของร่างกาย จนทําให้อวัยวะเหล่านั้นเสียหาย และถูกทําลายในที่สุด แต่หากตรวจพบตั้งแต่ระยะแรกเริ่ม ก็สามารถดำเนินการรักษาให้หายขาดได้
สังเกตอาการเริ่มต้น ของมะเร็งต่อมลูกหมาก
อาการของโรคมะเร็งต่อมลูกหมากนั้นมักไม่มีอาการในระยะต้น ทำให้ต้องอาศัยการตรวจคัดกรองค่า PSA โดยการตรวจร่างกายประจำปี
หากโรคมีการลุกลาม มักมีอาการดังนี้
ปัสสาวะไม่ออก หรือติดขัด
ปัสสาวะแสบ หรือมีเลือดปนออกมา
ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะตอนกลางคืน
เมื่อหลั่งน้ำอสุจิจะรู้สึกปวดมาก
ปวดหลังส่วนล่าง ปวดสะโพก หรือช่วงต้นขาตลอดเวลา
ทั้งนี้อาการเริ่มต้นของมะเร็งต่อมลูกหมากเหล่านี้จะใกล้เคียงกับโรคต่อมลูกหมากโต จึงควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจให้แน่ใจ
มะเร็งต่อมลูกหมาก ตรวจอย่างไร ในเบื้องต้น
แม้ว่าอาการเริ่มต้น ของมะเร็งต่อมลูกหมาก จะสามารถสังเกตได้ด้วยตัวเองในเบื้องต้น แต่โรคนี้ก็สามารถตรวจพบได้จากการตรวจสุขภาพประจำปี โดยมีแนวทางการตรวจหา ดังนี้
- การลูบคลำต่อมลูกหมากทางทวารหนัก
- การตรวจปัสสาวะ
- การเจาะเลือดหาค่า PSA (Prostatic Specific Antigen)
- การส่องกล้อง
- การตรวจอัลตราซาวด์ทางทวารหนัก
- การตัดชิ้นเนื้อจากต่อมลูกหมาก
นอกจากนี้อาการผิดปกติทางทางเดินปัสสาวะอื่น ๆ ก็อาจเป็นสัญญาณที่บ่งบอกถึง โรคมะเร็งต่อมลูกหมากได้ เช่น ปัสสาวะไม่ออก ติดขัด ปัสสาวะไม่พุ่ง หรือ แสบ มีเลือดปน ฯลฯ เป็นต้น
ระหว่างโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก กับต่อมลูกหมากโตในผู้ชาย ต่างกันอย่างไร
โรคต่อมลูกหมากโต (Benign Prostate Hypertrophy)
มีสาเหตุมาจากขนาดของต่อมลูกหมากที่มีขนาดใหญ่ขึ้นจนทำให้เกิดแรงดันที่กระเพาะปัสสาวะ และท่อปัสสาวะ และส่งผลกระทบกับการปัสสาวะ ซึ่งมีผู้ชายจำนวนไม่น้อยที่ละเลยอาการต่าง ๆ ของต่อมลูกหมากโต มักพบได้บ่อยในผู้ชายอายุตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไป และมีอาการปรากฏชัดเมื่ออายุ 50-60 ปี
อาการของโรคต่อมลูกหมากโต
- ปัสสาวะได้ลำบาก
- มีปัญหาเรื่องการไหลของปัสสาวะ
- ปัสสาวะบ่อยขึ้น
- ปัสสาวะน้อย และปัสสาวะไม่สุด
- ตื่นบ่อยเนื่องจากการปัสสาวะบ่อย
- เกิดการปัสสาวะเล็ดเนื่องจากไม่สามารถควบคุมการปัสสาวะได้
นอกจากนี้ โรคต่อมลูกหมากโตยังเป็นสาเหตุของอาการปัสสาวะไม่ออก หรือภาวะแทรกซ้อน เช่น นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ การติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ หรือความเสียหายของไตได้อีกด้วย หากมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย ควรรีบไปพบแพทย์ ได้แก่ มีไข้ หนาวสั่น ปวดที่สีข้าง บริเวณหลัง หรือบริเวณท้อง ปัสสาวะมีหนองหรือมีเลือดปน
ความแตกต่างของมะเร็งต่อมลูกหมาก กับต่อมลูกหมากโตในผู้ชาย
โรคต่อมลูกหมากโต ไม่ใช่มะเร็ง พบได้ในผู้ชายเกือบทุกคนเมื่ออายุมากขึ้น จัดเป็นการเปลี่ยนเเปลงของร่างกายอย่างหนึ่ง เเต่มะเร็งเป็นความผิดปกติของเซลล์ต่อมลูกหมากที่โตเเบบไม่หยุดยั้ง เเละไม่ถูกกำจัดด้วยขบวนการกำจัดเซลล์ที่ผิดปกติของร่างกาย
การสังเกตจากอาการเริ่มต้นว่าเป็นต่อมลูกหมากโต หรือมะเร็งต่อมลูกหมาก โดยทั่วไปอาการก็จะคล้ายกันมาก ต้องคอยสังเกตตัวเองและตรวจร่างกายประจำปี อย่าชะล่าใจ เพราะถ้าหากเป็นเซลล์มะเร็ง จะเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยไม่แสดงอาการใดๆ จนผู้ป่วยหลายคนมาตรวจพบก็เข้าระยะที่ 3 แล้ว ดังนั้นคอยสังเกตตัวเองและหมั่นตรวจร่างกายประจำปี และหากมีอาการผิดปกติให้รีบไปพบแพทย์
หากต้องเผชิญกับโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก อันตรายไหม ต้องปฏิบัติตัวอย่างไร
สิ่งที่ใครต่างกังวล หากในร่างกายนั้นมีมะเร็งก่อตัวขึ้น แล้วมะเร็งต่อมลูกหมาก อันตรายไหม จะมีอาการเริ่มต้นที่จะผลกระทบกับชีวิตประจำวันหรือไม่ แล้วต้องปฏิบัติตัวอย่างไร นั่นไม่ได้ยากอย่างที่คิด
เริ่มต้นจากการดูแลตัวเองร่วมกับคำแนะนำของแพทย์ คือสิ่งสำคัญพื้นฐานของป่วยที่ต้องปฏิบัติตาม หากได้รับการรักษาติดตามอาการอย่างต่อเนื่องก็สามารถมีชีวิตยืนยาว ยิ่งหากตรวจพบตั้งแต่ช่วงแรก ก็ยิ่งสามารถรักษาให้หายขาดได้ และแม้ว่าจะตรวจพบโรคช่วงระยะลุกลามแล้ว ผลการรักษาส่วนใหญ่ก็ยังสามารถควบคุมโรคได้ ซึ่งที่ผ่านมาพบว่า ผู้ชายส่วนใหญ่ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก มักเสียชีวิตจากโรคอื่นหรือตามอายุขัยมากกว่า
อาการเริ่มต้นของมะเร็งต่อมลูกหมากจะไม่ได้รับผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันมากนัก เนื่องจากเป็นมะเร็งชนิดที่เติบโตอย่างช้าๆ กว่ามะเร็งชนิดอื่น ฉะนั้นผู้ป่วยควรดูแลตัวเองตามคำแนะนำจากแพทย์ ดังนี้
รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ ในปริมาณที่เหมาะสม
ลดอาหารจำพวกเนื้อแดง แป้ง น้ำตาล และอาหารที่มีไขมันมาก
ออกกำลังกายเป็นประจำ
ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
ลดความเครียดด้วยการทำกิจกรรมที่ชื่นชอบ
